Groen zorgt voor verkoeling tijdens een hete zomerdag en biedt nuttige insecten een thuis. Door te ontharden sijpelt bovendien meer water de grond in, wat de waterstand ten goede komt. Daarom brachten we op 1 juni 2023 inwoners die zich willen inzetten om hun wijk klimaatvriendelijker te maken in contact met elkaar, en met organisaties die hen daarbij kunnen helpen. Voor minder verharding en meer bomen, planten en biodiversiteit. Op die manier verbinden we inwoners, organisaties en lokale overheden in onze stad rond de doelen in onze Roadmap naar een klimaatneutrale stad. Aan het woord kwamen o.a. verschillende wijken met een levendige buurtdynamiek rond vergroenen, stad Leuven, het ‘Kom op voor je wijk’-initiatief en de organisatie KlimaatContact.
Leuvense wijken slaan aan het vergroenen
Johan Anrys, vzw Samenwerking Ontharding Redingenhof: “In 2018 lanceerde de Vlaamse overheid een oproep voor projecten rond het ontharden van oppervlaktes zoals wegen, private domeinen, speelplaatsen, … Samen met een groep bewoners uit de omgeving van de Volmolenlaan-Redingenstraat en de school Redingenhof, namen we het initiatief om een voorstel in te dienen. Dat voorstel werd geselecteerd.
“Ons doel was om goed 1.400 m² te ontharden. Intussen zitten we aan meer dan 2.000 m². Een schitterend succes, en geweldig voor het sociale contact in de buurt. Al ging dat natuurlijk niet vanzelf: in totaal telt ons project wel 1.000 uur onbezoldigd werk. Veel daarvan kruipt in één-op-één communicatie met de mensen uit de buurt. Want weten wat er leeft, dat is je vertrekpunt. Niet iedereen is meteen mee met jouw droomscenario voor je straat: wat met de parkeerplaatsen? Of modderige wegen? Gaan onze kelders niet onderlopen? Die bezorgdheden zijn terecht, en moeten genoeg aandacht krijgen. We zijn dan ook de plaatselijke waterstand gaan meten, zodat we er zeker van konden zijn dat de kelders gevrijwaard zouden blijven. Dat hoort erbij. Stap voor stap vooruit gaan, zodat iedereen mee kan: dat is ons advies.”
In jouw straat barst het van de intelligentie: een architect, een tuinier, een communicatie-expert, iemand met organisatorisch talent. Die vaardigheden zijn van onschatbare waarde voor je buurt - Johan Anrys
Maar het scenario van de Redingensite kan niet zomaar gekopieerd worden naar andere buurten. “Soms moet je klein beginnen”, zegt Ellen Vandenbroucke, die een blog startte waarmee ze haar buren in Wilsele-Putkapel informeert rond buurtinitiatieven. “Tijdens de coronacrisis besefte ik dat ik mijn buren nog steeds niet kende. Daarom startte ik een buurtblog. Niet enkel om te vergroenen, hoor, eerst wilde ik vooral dat we mekaar wat beter leerden kennen. Pas daarna ben ik hier en daar zaadjes beginnen planten. Eerst tegen mijn eigen gevel, daarna in de hoofden van mijn buren.
“Laatst organiseerden we een buurtfeest: een fijne kans om in gesprek te gaan bij een drankje. Ik vertelde hen over mijn plannen om mijn voortuin te ontharden en de tegels te laten ophalen door de tegeltaxi van stad Leuven. Meteen vroegen enkelen of ze daar dan ook wat afval uit hun eigen tuin mochten bij gooien, maar daarvoor dient die taxi natuurlijk niet”, lacht ze.
Ontharden in je eigen tuin
Baptist Vlaeminck, Projectcoördinator PACT bij stad Leuven: “De tegeltaxi hebben we inderdaad in het leven geroepen om klinkers op te halen bij Leuvenaars die hun tuin ontharden. Daardoor kan er meer regenwater de grond in. Die tegels krijgen dan – wanneer het kan – een nieuw leven via de materialenbank, waar andere inwoners ze kunnen overkopen. Een mooi, circulair project: mensen met (ver)bouwplannen kunnen in de materialenbank gaan snuisteren om degelijke tweedehands bouwmaterialen op de kop te tikken. De tegeltaxi maakt deel uit van een hele waaier aan premies en hulpmiddelen, zoals premies voor geveltuinen, groendaken, wadi’s of infiltratiesystemen, een regenwaterput, een regenton, … Ook om een boom te planten in je tuin, kan je steun aanvragen bij stad Leuven. Je kan zelfs gratis advies vragen van een ‘tuinranger’ die bij jou - en je buren - langskomt en tips geeft voor een klimaatvriendelijke tuin.”
Aan de slag in je wijk
Wie geen eigen tuin heeft, kan ook op openbaar domein aan de slag. Walter Op de Beeck, stad Leuven: “Via het initiatief ‘Kom op voor je wijk’ kunnen buren samen budget en ondersteuning aanvragen voor bijvoorbeeld een buurtmoestuin, of om een ‘boomvak’ - zo heet de aanplanting rondom een boom in je straat - zelf te mogen beheren. Zo zet je zelf stappen om je wijk te vergroenen, want niet iedere straat kan natuurlijk meteen opengelegd worden. Voor structurele werken is het toch wachten op de geplande heraanleg van je straat.”
Gras of steentjes is makkelijk te onderhouden, maar niet zo biodivers. Je kan bij de stad het beheer aanvragen van het boomvak of plantsoen voor je deur, en zelf de beplanting diverser maken” - Walter Op de Beeck
“Toch kan je al heel wat zelf doen”, gaat Walter verder. “Beginnen hoeft trouwens niet meteen met een grote buurtmoestuin: wie graag kennismaakt met zijn buren, kan starten met een straatfeest, of zelfs een fijne gedeelde bank. De beste ideeën krijg je uiteindelijk samen, met een drankje en een hapje in de hand. Buurten is een werkwoord.”
Samen wat eten en drinken blijkt vaak de meest efficiënte manier om samen iets te bespreken of te ondernemen - Walter Op de Beeck
Dat vergroening begint met sociale cohesie, bevestigt ook Ellen Vandenbroucke: “Een babbel slaan met je buren doe je in de eerste plaats voor het plezier. Wie zijn parkeerplaats niet wil opgeven voor meer groen, zal je ook niet overtuigen door steeds op diezelfde nagel te kloppen. Met luisteren en begrijpen kom je veel verder.
“Dat is ook wat we in de workshops van KlimaatContact aanleren: hoe praat je op een positieve, verbindende manier over het klimaat? Ook dat is een mooi begin van een vergroeningstraject: samen met je buren deelnemen aan een workshop, waarin we praten over hoe jij en je buren willen dat je wijk eruit ziet. Een beetje dromen kan nooit kwaad.”
Samen staan we sterker
In 2022 werd Leuven door Europa geselecteerd als één van de 100 Europese steden voor de 'Missie Klimaatneutrale steden'. Daarmee legt Leuven de lat hoger en streeft ze ernaar al in 2030 klimaatneutraal te worden. In het licht daarvan werken Leuven 2030 en stad Leuven op dit moment schouder aan schouder aan het eerste Leuvense Klimaatcontract. Daarin zullen tientallen projecten en initiatieven beschreven staan die onze Roadmap versneld tot realiteit moeten maken. Bovendien zal dat contract meteen ook concrete engagementen bevatten van allerlei partners uit het Leuvense om die projecten waar te maken.
Ook vergroening zal deel uitmaken van dat Leuvense Klimaatcontract, en we hebben alle schouders nodig om versneld in een klimaatbestendige stad te komen. Met dit netwerkevent wilden we inwoners en organisaties inspireren én hen in contact brengen met de tools en organisaties die er zijn om zelf de koe bij de horens te vatten. Of beter: de plant bij de wortels. Waar wacht je nog op?
Jeukende groene vingers?
Om vergroening in Leuven een duwtje in de rug te geven, geeft Aveve Wilsele van 27 juni tot en met 18 juli 2023 een korting van € 5 bij een aankoop vanaf € 50, op vertoon van deze bon aan de kassa. Daarmee kan je bijvoorbeeld een gevelplant aanschaffen die niet alleen voor schaduw zorgt in de zomer, maar ook een thuis vormt voor talloze insecten en vogels.
In samenwerking met:
In samenwerking met
Gerelateerde doorbraakprojecten
Gerelateerde acties
Gerelateerde blogs