Leuvens Klimaatcontract streeft naar vermindering CO2-uitstoot met 80% tegen 2030

23/11/2023 - PERSBERICHT

Actieplan met eerste 86 concrete doorbraakprojecten, bijhorende concrete engagementen van meer dan 30 partners en een innovatief financieringsplan versnellen transitie naar klimaatneutraliteit tegen 2030

Leuven, 23 november 2023 - Vandaag overhandigen stad Leuven en Leuven 2030  het eerste Leuvens Klimaatcontract aan de Europese Commissie. Het Leuvens Klimaatcontract heeft als ambitie om de CO₂-uitstoot tegen 2030 met minstens 80% te verminderen ten opzichte van de uitstoot in 2019, van 457.000 ton CO₂naar 79.000 ton CO₂-uitstoot per jaar. Hiermee is Leuven ook de eerste Belgische stad die een dergelijk Klimaatcontract indient bij de Europese Commissie.  De stad neemt zo een voortrekkersrol op om een duurzame toekomst te realiseren voor al wie er woont, leeft en werkt. Het Leuvens Klimaatcontract is geen vrijblijvend klimaatinitiatief, maar een formeel contract met drie onderdelen: een actieplan met 86 concrete doorbraakprojecten, bijhorende formele engagementen van de betrokken partners uit de hele Leuvense samenleving en tenslotte een innovatief financieringsplan. Dat laatste is een belangrijk luik in het Klimaatcontract dat concretiseert wat nodig is voor het slagen van de projecten en de basis legt voor de nodige bijkomende financiering.

Europese Missiestad

In het kader van de Europese Green Deal waartoe alle lidstaten zich verbonden, wil de Europese Unie van Europa het eerste klimaatneutrale continent maken tegen 2050. Aangezien zo’n 75% van alle inwoners binnen de Europese Unie in een stad leeft en steden wereldwijd goed zijn voor 70% van de CO₂-uitstoot, lanceerde Europa in 2022 de Missie ‘100 Klimaatneutrale en Slimme Steden tegen 2030’.  In de lente van 2022 werd Leuven naast steden als Barcelona, Kopenhagen en Bordeaux geselecteerd als een van de 112 Missiesteden die de uitdaging aangaan om hun klimaatinspanningen te versnellen en al tegen 2030 naar klimaatneutraliteit te streven. De stad neemt zo een voortrekkersrol op in stedelijke klimaattransitie en wil tegelijk een inspiratiebron zijn voor zoveel mogelijk andere Europese steden. Europa vroeg de 112 geselecteerde steden om een Climate City Contract op te stellen en in te dienen bij de Europese Commissie. Vandaag wordt het Leuvens Klimaatcontract tijdens een Klimaatconferentie in aanwezigheid van alle partners overhandigd aan Patrick Child, Deputy Director General van DG Environment van de Europese Commissie.

Ook federaal Minister van Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedenbeleid, Caroline Gennez, zal aanwezig zijn. “De klimaatopwarming is al enorm voelbaar in de steden. Daarom wordt er ook in steden al volop geëxperimenteerd en actie ondernomen in de strijd tegen de klimaatcrisis. Dat willen we volop aanmoedigen. De federale overheid zal de steden die de verbintenis aangaan om versneld klimaatneutraal te worden, ondersteunen met expertise, via het delen van kennis en met een betere beleidsafstemming. In het voorjaar van 2024 zal er in kader van het Belgisch Europees voorzitterschap een conferentie plaatsvinden om verder te preciseren welke beleidsmaatregelen en financiële randvoorwaarden nodig zijn om de Missiesteden zo goed mogelijk te ondersteunen in het realiseren van de contractdoelstellingen”, stelt Minister Caroline Gennez.

Een ambitieus en concreet Klimaatcontract

Het Leuvens Klimaatcontract wordt getrokken door stad Leuven en partnerorganisatie Leuven 2030, in samenwerking met talloze Leuvense organisaties en bedrijven zoals o.a. KU Leuven, imec, Fluvius, AB InBev, Dijledal, Buurtwerk ’t Lampeke en ECoOB. Het Klimaatcontract opent met een grondige analyse van de Leuvense CO₂-uitstoot, verdeeld over vijf prioritaire emissiedomeinen: energie, gebouwen, circulaire stad, mobiliteit en klimaatbestendige stad. Vervolgens zijn binnen deze vijf emissiedomeinen de barrières ontleed die vandaag een versnelde transitie in de weg staan en werden op basis daarvan de eerste 86 doorbraakprojecten gedefinieerd. Deze projecten raken tegelijkertijd aan meerdere uitdagingen en de koppeling daarvan legt de weg bloot naar grotere en snellere emissiereducties. Internationaal multidisciplinair studiebureau Sweco stond daarbij in voor de berekening van de CO₂-impact van de doorbraakprojecten.

Concrete voorbeelden van doorbraakprojecten zijn onder meer:

• Het doorbraakproject rond duurzame warmte ter hoogte van de Leuvense Vaart aan de Marie Thumas-site, waar duurzame warmte uit water en bodem zal worden gecombineerd
• Het doorbraakproject rond duurzame warmte ter hoogte van de Redingensite, waar duurzame warmte uit de bodem de omgeving zal helpen loskoppelen van fossiele brandstoffen
• Het doorbraakproject rond duurzame wijkrenovatie in de Ter Elst-wijk waar woningen met erfgoedwaarde losgekoppeld zullen worden van fossiele brandstoffen
• De versnelde realisatie van het stadsregionale fietsroutenetwerk om de modal shift naar duurzame transportmodi te versnellen en 'transport justice' te verhogen
• Het versneld elektrificeren van logistiek transport over weg en water
• Het oprichten van een taskforce ontharding die heel wat expertise bundelt ter versnelling van de klimaatadaptatie van de stad
• Het realiseren van een grootschalige waterbatterij die de drogere zomers en nattere winters zal helpen uitbalanceren en de grondwatertafel maximaal zal herstellen
• Het opschalen van de Leuvense materialenbank die de impact van het gebruik van materialen als hout en steen bij gebouwgerelateerde werken substantieel zal verminderen, en betaalbaarheid van deze bouwmaterialen zal helpen verzekeren
• Het doorbraakproject rond het afvangen van industriële broeikasgasintensieve procesemissies

In dit alles wordt de sociale rechtvaardigheid van de Leuvense klimaattransitie expliciet en maximaal mee op de radar gezet.

“De realisatie van het Leuvens Klimaatcontract dat we vandaag voorstellen, effent het pad naar de best mogelijke toekomst voor elke Leuvenaar. Met dit Klimaatcontract kiezen we bewust voor een versnelling van de transitie. Enerzijds doen we dat vanuit een uitgesproken gevoel van verantwoordelijkheid – zowel lokaal als Europees –waarbij we kiezen voor de best mogelijke toekomst en daarin inspirerend willen zijn voor ons lokaal ecosysteem én voor andere Europese steden. De doorbraakprojecten beogen immers een positieve maatschappelijke impact op verschillende flanken. Anderzijds doen we dat vanuit de opportuniteit die met onze voortrekkersrol als living lab gepaard gaat op vlak van research en development, financiering en aantrekkelijkheid waarbij de doorbraakprojecten stuk voor stuk een innovatieve mindset vergen, een wil tot samenwerken en een waardegedreven focus, alle recht in het hart van ons Leuvens DNA,” zegt Katrien Rycken, Directeur van Leuven 2030.

De realisatie van het Leuvens Klimaatcontract dat we vandaag voorstellen, effent het pad naar de best mogelijke toekomst voor elke Leuvenaar.
Katrien Rycken, Directeur Leuven 2030

“Het Klimaatcontract bouwt concreet verder op de visie en plannen die we de voorbije jaren hebben uitgewerkt”, zegt Mohamed Ridouani, burgemeester van Leuven en bestuurder van Leuven 2030. “We hebben de lat opnieuw hoog gelegd. Europa ziet in Leuven een innovatielabo, een stad die als voorbeeld kan dienen voor andere Europese steden, omwille van de aanwezige kennis in de stad, de vernieuwende initiatieven die we reeds genomen hebben op vlak van klimaat, economie, sociaal beleid…, en uiteraard onze structurele samenwerking met kennisinstellingen, bedrijven en inwoners. Daarvoor zijn we bekroond tot Europese Hoofdstad van Innovatie. We geloven dat we in staat zijn om de sprong te maken, en dat dit plan de stad beter zal maken, voor iedereen die er woont, werkt, leeft. Die sociaal rechtvaardige klimaattransitie vergt onder meer nieuwe vormen van leiderschap, vooruitziend en moedig beleid dat verder bouwt op wetenschappelijke bevindingen, de wil tot experimenteren, nieuwe financiële logica’s... Het wordt geen wandeling in het park, maar het is de enige juiste weg.” 

Innovatief financieringsplan

De realisatie van de doorbraakprojecten vraagt uiteraard ook heel wat kapitaal. Om de nodige financiering aan te trekken, wordt op basis van onderzoek, best practices uit de financiële en zakelijke wereld en voorbeelden van andere steden de piste van een innovatief klimaatfinancieringsfonds gevolgd.

Momenteel wordt er een portfoliomodel ontwikkeld waarbij verschillende soorten investeerders in meerdere doorbraakprojecten tegelijk investeren. Het staat vast dat financieel rendement daarbij niet zal worden losgekoppeld van maatschappelijke return. Door een vooraf afgesproken plafonnering van de winst kunnen de overwinsten geherinvesteerd worden. Dit laat toe om een mix van meer en minder financieel rendabele projecten te realiseren en tegelijkertijd de maatschappelijke return mee te garanderen, op korte en lange termijn.

Bovendien wordt in deze visie op een omvattend financieringsmodel ook de ‘kost van niets doen’ in de mate van het mogelijke in rekening gebracht. Hoe langer actie uitblijft, hoe hoger de kosten van de klimaattransitie immers oplopen. Tenslotte wordt in het model eveneens ruimte voorzien om burgers mee te laten investeren op een interessante manier.

Voor beeldmateriaal: https://drive.google.com/drive/folders/10oN8euN9boL0KvbdctKF_fueyB_uaU7e?usp=sharing

‍